Brudne serca
Jak zafałszowaliśmy historię chłopców z lasu i ubeków
Brudne serca - Opis
Spisana na podstawie zachowanych dokumentów historia dwóch młodych Polaków, którzy w pierwszych latach po II wojnie światowej prowadzą za sobą śmiertelny pościg – jeden jest funkcjonariuszem UB, drugi chłopakiem z lasu. Obraz odmalowany przez poznańską reporterkę, Annę Kłys, jest zaskakujący – ubek jest dowódcą plutonu egzekucyjnego rozstrzeliwującego politycznych wrogów, ale kilkakrotnie składa wnioski o zwolnienie ze służby, z kolei walczący wcześniej o wolną Polskę partyzant w najlepszej wierze wstępuje po wojnie do milicji.
Jakby nie dość było tego zapętlenia w bratobójczej walce, w trakcie pisania książki Kłys znajduje w papierach IPN informację, która przewraca do góry nogami jej życie rodzinne – dowiaduje się, że jej ojciec był etatowym pracownikiem SB i prowadził działania w sprawie związanej z chłopakiem z lasu. Losy konkretnych ludzi w pierwszych latach wprowadzania komunizmu w Polsce, ale też dygresje do lat późniejszych, stają się w reportażu Kłys opowieścią o naszej powikłanej, często do dziś niewyjaśnionej historii najnowszej. Historii, o którą zażarcie się spieramy i która wpływa na nasze współczesne wybory.
„Wstrząsająca lektura. Są w niej szok, łzy i cierpienie. I bardzo istotne pytania. Czy prawda jest ważniejsza niż «święty spokój» najbliższych? «Brudne serca» to bezkompromisowa wyprawa w przeszłość, również własnej rodziny. Podziwiam autorkę – nie każdego stać na taką odwagę”.
Bogdan Rymanowski
Brudne serca - Informacje szczegółowe
Brudne serca - Opinie i Komentarze
Podobne publikacje
Zamojszczyzna 1918–1959Zamojszczyzna 1918–1959
Kronika XX wieku. Obok wydarzeń lokalnych utrwala rozwój II Rzeczpospolitej, okupację niemiecką, pacyfikację wsi zamojskich, Holocaust, partyzantkę, wkroczenie Armii Czerwonej, terror i represje.
Kronika XX wieku. Obok wydarzeń lokalnych utrwala rozwój II Rzeczpospolitej, okupację niemiecką, pacyfikację wsi zamojskich, Holocaust, partyzantkę, wkroczenie Armii Czerwonej, terror i represje.
Prześniona rewolucjaPrześniona rewolucja
Kim naprawdę jesteśmy i kim chcemy być? Eseje o „skradzionej” rewolucji – wielkiej XX-wiecznej przemianie polskiego społeczeństwa, zepchniętej współcześnie na margines naszej wspólnej świadomości.
Ćwiczenie z logiki historycznej
Seria: „Seria Historyczna” Wydawca: Wydawnictwo Krytyki Politycznej MOBI + EPUBKim naprawdę jesteśmy i kim chcemy być? Eseje o „skradzionej” rewolucji – wielkiej XX-wiecznej przemianie polskiego społeczeństwa, zepchniętej współcześnie na margines naszej wspólnej świadomości.
Chłopak z KatyniaChłopak z Katynia
Niezwykłe dzieje Henryka Troszczyńskiego, ostatniego świadka odkrycia polskich grobów w Katyniu. Jerzy A. Wlazło opowiada o człowieku, którego los zetknął z ludźmi będącymi już dziś legendą, i rzucił w miejsca, gdzie rozgrywały się kluczowe wydarzenia naszej najnowszej historii. Fascynująca opowieść o wojnie widzianej z perspektywy uczestnika wydarzeń i barwny obraz Warszawy, której już nie ma.
Niezwykłe dzieje Henryka Troszczyńskiego, ostatniego świadka odkrycia polskich grobów w Katyniu. Jerzy A. Wlazło opowiada o człowieku, którego los zetknął z ludźmi będącymi już dziś legendą, i rzucił w miejsca, gdzie rozgrywały się kluczowe wydarzenia naszej najnowszej historii. Fascynująca opowieść o wojnie widzianej z perspektywy uczestnika wydarzeń i barwny obraz Warszawy, której już nie ma.
InstytutInstytut
Żaden urząd w III Rzeczpospolitej nie wzbudza tak wielu negatywnych emocji. Równocześnie o IPN-ie mówi się, że to najbardziej udana instytucja wolnej Polski. Gdzie leży prawda?
Żaden urząd w III Rzeczpospolitej nie wzbudza tak wielu negatywnych emocji. Równocześnie o IPN-ie mówi się, że to najbardziej udana instytucja wolnej Polski. Gdzie leży prawda?
Honor mi nie pozwalaHonor mi nie pozwala
Historia Żołnierza Wyklętego opowiedziana w listach do żony. Wyznanie miłości i zarazem spowiedź człowieka, który spogląda wstecz na swe życie, szukając odpowiedzi na dręczące go pytania.
Historia Żołnierza Wyklętego opowiedziana w listach do żony. Wyznanie miłości i zarazem spowiedź człowieka, który spogląda wstecz na swe życie, szukając odpowiedzi na dręczące go pytania.
SzałfynsterSzałfynster
Opowieść o śląskich Bogucicach i ich mieszkańcach. Historia codziennego życia i kopalni, która choć była główną żywicielką boguciczan, pewnego dnia zamilkła, by odrodzić się w przeszklonych bryłach Muzeum Śląskiego.
Od kopalni Ferdynand do Muzeum Śląskiego
Wydawca: Agora SA PDF (w wersji papierowej 160 stron)Opowieść o śląskich Bogucicach i ich mieszkańcach. Historia codziennego życia i kopalni, która choć była główną żywicielką boguciczan, pewnego dnia zamilkła, by odrodzić się w przeszklonych bryłach Muzeum Śląskiego.
Ruda, córka CwiegoRuda, córka Cwiego
Kto był „praskim gaonem”, a kto „genialnym dzieckiem z Pragi”? Gdzie się podziały istniejące jeszcze po wojnie praskie synagogi i domy modlitwy? Adam Dylewski odkrywa te i inne tajemnice żydowskiej Pragi.
Historia Żydów na warszawskiej Pradze
Wydawca: Czarne MOBI + EPUB (w wersji papierowej 432 strony)Kto był „praskim gaonem”, a kto „genialnym dzieckiem z Pragi”? Gdzie się podziały istniejące jeszcze po wojnie praskie synagogi i domy modlitwy? Adam Dylewski odkrywa te i inne tajemnice żydowskiej Pragi.
Najsłynniejsze bękarty w dziejac...Najsłynniejsze bękarty w dziejach Polski
Jedni – buntowniczy, niepogodzeni z własną pozycją – wywoływali wojny. Inni, urodzeni w lepszych czasach, dostępowali zaszczytów. Jak żyli najsłynniejsi królewscy potomkowie z nieprawego łoża?
Jedni – buntowniczy, niepogodzeni z własną pozycją – wywoływali wojny. Inni, urodzeni w lepszych czasach, dostępowali zaszczytów. Jak żyli najsłynniejsi królewscy potomkowie z nieprawego łoża?
TwierdzaTwierdza
Konspiracja, podziemny kontrwywiad, współpraca z niemiecką RAF i CIA... Historia Solidarności Walczącej to opowieść o ludziach, którzy dla niepodległej Polski poświęcili własne bezpieczeństwo.
Konspiracja, podziemny kontrwywiad, współpraca z niemiecką RAF i CIA... Historia Solidarności Walczącej to opowieść o ludziach, którzy dla niepodległej Polski poświęcili własne bezpieczeństwo.
Na straconych posterunkachNa straconych posterunkach
Dramatyczna i wciąż bardzo mało znana historia polskiej armii i partyzantki na Kresach Wschodnich w czasach drugiej wojny światowej i początków komunistycznej Polski.
Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1939–1945
Wydawca: Wydawnictwo Literackie MOBI + EPUBDramatyczna i wciąż bardzo mało znana historia polskiej armii i partyzantki na Kresach Wschodnich w czasach drugiej wojny światowej i początków komunistycznej Polski.
Tajemnica pana CukraTajemnica pana Cukra
Czy można zrozumieć i wybaczyć to, że ludzie przekonani o swej racji ruszają na sąsiadów, znajomych, współobywateli, by ich zabić? Reportaż kontrowersyjny i zaangażowany, który wbija kij w mrowisko.
Czy można zrozumieć i wybaczyć to, że ludzie przekonani o swej racji ruszają na sąsiadów, znajomych, współobywateli, by ich zabić? Reportaż kontrowersyjny i zaangażowany, który wbija kij w mrowisko.
„Brudne serca” z początku wydają się odległe od współczesności. W dążeniu do prawdy zakopanej w zimnej ziemi polskich lasów trudno podążać krok w krok za narratorem. Tracimy do niego zaufanie, momentami moralizatorski ton zaczyna mierzić. I wciąż zadajemy sobie kolejne pytania. Czy byli tylko źli? Czy nie wydarzyło się w latach powojennych nic dobrego, czy ludzie nie zdobywali się na szlachetność?
Przytoczone opisy gwałtów, wprost z pamięci świadków tamtych wydarzeń, bolą swoją obrazowością. Historia, jedna z wielu absurdalnych: rosyjskiemu żołnierzowi wpada śledź do rury odpływowej w zlewie, schodzi do sąsiada poniżej, morduje go za kradzież ryby. Czy gdybyśmy byli widzami na kinowym seansie, uwierzylibyśmy w taką scenę? Papier to wytrzyma, chociaż ciarki chodzą po plecach, jak mali maratończycy rozdział po rozdziale.
Historia i polityka w „Brudnych sercach” nie są niemym tłem wydarzeń, to one niczym krwawi zwrotniczy zmieniają koleje losu ludzi, którzy mogli dożyć współczesności, którzy mogliby być teraz dziadkami. Wystarczyłby przypadek, szczęśliwe zrządzenie losu. Dla Stanisława Cichoszewskiego byłoby to przełożenie dokumentów na drugi koniec stosu, może wtedy od śmierci uchroniłaby go amnestia. Zabrakło mu tylko 3 miesięcy.
Ta książka zadaje wiele pytań wprost, inne podsuwa subtelnie niczym przystawkę przed ciężkostrawnym obiadem. O jeszcze innych - milczy. Zgodnie z zasadą dobrej literatury na żadne nie daje odpowiedzi. I to jest w niej najlepsze.
Z tej historii trudno wyjść, odłożyć spokojnie na półkę, obrazy zostają pod powiekami, imiona w pamięci, daty niewzruszone trwają w kalendarzu. To wszystko wywołuje w czytelniku zamęt, z którym trudno coś zrobić. Zdarzyło mi się zasnąć niedługo po tej lekturze i powiem, że nie nastraja ona ku dobrym, lekkim snom. Powracają fragmenty listów pisane do Bieruta z prośbą o ułaskawienie. Listy i błagania matek, sióstr, a nawet sąsiadów i przyjaciół wstawiających się za oskarżonymi. Jeden list najbardziej zapadł mi w pamięć - prośba od matki, która po wielu latach nadal nie wie, czy wykonano wyrok na jej synu, wciąż mającej nadzieję. I odpowiedź, którą jej przesłano. Archiwa IPN kryją historie, od których pęka serce.
Jednak. Czytelnik wszechwiedzący, który wzrusza się słowami narratorki, romantycznie odrywa wzrok w momentach najbardziej dramatycznych i rzuca go za horyzont, jak kotwicę na mieliznę odpoczynku. To czytelnik wystrychnięty na dudka, niespodziewający się zaskoczenia jak obuchem uderzającego po domysłach. Obuch to rozdział ostatni - jedenasty, od tego, jak na niego spojrzymy, jak zweryfikujemy z tym, co poznaliśmy i poczuliśmy do tej pory, zależy całe podsumowanie, które pozostawiam kolejnym czytającym. Jest to z pewnością zakończenie, które wybrzmiewa. Dawno nie spotykana w polskiej literaturze odwaga autorki sprawia, że prawdopodobnie będzie o „Brudnych sercach” bardzo głośno.