Jeśli nie słyszeliście jeszcze o S.A. Cosbym, a jesteście fanami kryminału i thrillera – szczególnie takiego spod znaku noir – to nadstawcie uszu. Jest to jedno z najgorętszych nazwisk literatury gatunkowej za oceanem.
Urodzony w 1973 roku S.A. Cosby wydał do tej pory cztery powieści, z czego trzy zdobyły pokaźną liczbę nagród lub znalazły się na krótkich listach nominowanych. Już jego druga powieść okazała się hitem, a on z pracownika sklepu ze sprzętem komputerowym stał się pełnoetatowym pisarzem. Reprezentantem literatury określanej jako southern fiction. Czyli jakiej? Poruszającej tematy: rasy, klasy i płci (jak ją określił autor w wywiadzie udzielonym „Guardianowi”).
W Polsce dotychczas ukazała się książka Kolczaste łzy S.A. Cosby’ego (Razorblade Tears, 2024). Wydawnictwo Agora nie bez powodu zaczęło od trzeciej, najbardziej znanej powieści pisarza. Poza wciągająca akcją najlepiej widać w niej wszystkie tematy charakterystyczne dla jego książek – przede wszystkim Amerykę ludzi wykluczonych i postaci dalekie od ideału. Choć i tak budzące sympatię. Ale o tym wszystkim bardziej szczegółowo poniżej.
Wydana w 2021 roku powieść przypadła do gustu zarówno amerykańskim krytykom, jak i czytelnikom. Zgarnęła chociażby Barry Award, International Thriller Writers Awards czy wyróżnienie Black Caucus of the American Library Association. I nawet jeśli nam, polskim czytelnikom, te nazwy niewiele mówią, to sporo mówi „bestseller New York Timesa” i „bestseller Amazona”. 😉
We wrześniu 2024 roku polską premierę będzie miała wcześniejsza książka S.A. Cosby’ego – Asfaltowa pustynia (Blacktop Wasteland). Czy powtórzy sukces Kolczastych łez, które cieszyły się sporym zainteresowaniem czytelników? Zapewne tak. W końcu to ten tytuł zapewnił autorowi sławę i rozpoznawalność w Stanach (i również przyniósł worek nagród).
Na czym więc polega fenomen książek tego pisarza?
Asfaltowa pustynia to kryminał o współczesnej Ameryce
Choć Asfaltowa pustynia ukaże się dopiero 25 września, nam udało się już zajrzeć przedpremierowo do książki. Choć „zajrzeć” to niedokładnie dobre słowo, bo kryminał S.A. Cosby’ego momentami jest typowym page-turnerem, a jak wiadomo – takich książek łatwo nie odkłada się na półkę.
O co więc tyle szumu? Mirek, jeden z naszych kolegów z Publio, pisze o ebooku tak:
Ta powieść to spektakl jednego aktora, poznajcie go: to Bug Montage – świetny mechanik, jeszcze lepszy kierowca, kochający ojciec i były gangster… Bug lekko nie ma, stara się wieść spokojne życie, prowadząc warsztat samochodowy, odwozić dzieci do szkoły… byłoby idyllicznie, gdyby nie to, że kasa się nie zgadza i na wszystko brakuje.
Przeszłość nie daje o sobie zapomnieć i Bug musi zdecydować, czy wraca do bycia gangsterem (tylko na chwilę, żeby zapewnić spokój rodzinie), czy sprzedaje swój ukochany wóz, pamiątkę po ojcu, i dalej żyje z dnia na dzień. Nietrudno się domyślić, co wybiera…
Zamów ebook Asfaltowa pustynia w przedsprzedaży w księgarni Publio >>
Ot, historia, jakich wiele? O wyjątkowości kryminałów S.A. Cosby’ego decyduje coś innego – bohaterowie. Z jednej strony ulepieni z tej samej gliny, co postaci z amerykańskich filmów akcji lat 90. (tzn. fizycznie wyjdą ze wszystkiego, nawet jeśli z lekkim szwankiem). Z drugiej – są non stop targani wątpliwościami, czy dokonali w życiu właściwych wyborów. Właściwie to wiedzą, że wybrali źle – ale i tak idą w zaparte. Jedno wydarzenie i przez lata budowane życie praworządnego obywatela sypie im się jak domek z kart. Jak mówi w pewnej chwili Bug z Asfaltowej pustyni: „Nie można być wilkiem i owcą. Wilk się w końcu uwolni i wszystko rozpirzy, wszystkich zagryzie”. I właśnie to wewnętrzne rozdarcie postaci jest siłą napędową tej książki. Oczywiście poza szybką akcją i krótkimi, plastycznymi scenami. Autor (i bohater) nie bierze jeńców – dzieje się. Jest w tej powieści mnóstwo przemocy, krew płynie strumieniami. Ale wszystko to jest po coś…
Po to, by pokazać, że istnieje Ameryka B, a nawet C, w której żyją ludzie od początku skazani na biedę, przestępczość i przemoc. W powieściach S.A. Cosby’ego są to przede wszystkim Afroamerykanie – choć nie tylko. Wyrwanie się z tego zaklętego kręgu jest bardzo trudne, a powrót do niego – niezwykle łatwy. Jestem więc pewna, że tak jak my będziecie kibicować Bugowi, mimo że jest gangsterem. Niepozbawionym jednak uczuć i walczącym o lepsze jutro dla swojej rodziny.
Kolczaste łzy – opis krwawej zemsty
Równie mocno wciąga historia z audiobooka Kolczaste łzy (słuchałam książki w dobrej interpretacji Jakuba Wieczorka). To również opowieść o uprzedzeniach i rasizmie oraz często bardzo skomplikowanych relacjach między rodzicami i dziećmi. I o zemście – napędzanej pragnieniem, by sprawiedliwości stało się zadość.
|
|
|
Tym razem mamy dwóch głównych „antybohaterów”. Ike Randolph i Buddy Lee Jenkins zdecydowanie nie akceptują stylu życia swoich synów – szczęśliwej pary gejów. Do dnia, gdy obaj zostają brutalnie zamordowani, tuż po tym, gdy świętowali rocznicę ślubu. Śledztwo w sprawie zabójstwa nie zmierza w dobrym kierunku – nie zmierza właściwie w żadnym. Zrozpaczeni ojcowie postanawiają więc wziąć sprawy w swoje ręce – byłych więźniów, świetnie zaznajomionych z przemocą w każdym jej wymiarze. I choć mają już sporo lat na karku, mają też wiele doświadczenia i niewiele do stracenia…
Kryminalna intryga, z którą mamy do czynienia w Kolczastych łzach, nie jest specjalnie skomplikowana. Dużo ciekawiej wypada na jej tle wzajemna relacja Ike’a – czarnoskórego byłego skazańca, któremu udało się wyjść na prostą i zbudować dobrze prosperującą firmę, oraz Buddy’ego Lee – białego alkoholika po odsiadce, migającego się od płacenia czynszu za wynajmowaną przyczepę. I skomplikowane uczucia, jakie żywili do własnych synów – od miłości i dumy, po kompletne niezrozumienie, a nawet obrzydzenie. Okazuje się, że obaj poznają dzieci lepiej dopiero po ich śmierci. A dokąd to wszystko zmierza? Oczywiście do wielkiego i wybuchowego finału 😉
A w tle – tak jak w książce Asfaltowa pustynia – mamy prowincjonalne, często odrażające amerykańskie Południe. Takie, które było pomijane w oficjalnej narracji przez całe dziesięciolecia…
W 2023 roku wyszedł thriller S.A. Cosby’ego All The Sinners Bleed. Czekamy zatem na polskie wydanie. I wieści, co z filmowymi wersjami Kolczastych łez i Asfaltowej pustyni. Autor sprzedał bowiem prawa do ekranizacji obu książek – nic dziwnego: i jedna, i druga doskonale nadaje się do przeniesienia na ekran.
Aga z Publio
Źródła: Wydawnictwo Agora, theguardian.com