To, co dzieje się w Izraelu, zszokowało cały świat. Konflikt między Izraelczykami a Palestyńczykami trwa jednak od dziesięcioleci, czasem tylko się tląc, a czasem wybuchając z nową siłą. Sytuacja polityczna i narodowościowa tego kraju i regionu jest tak bardzo skomplikowana, że warto czasem zajrzeć do książek napisanych przez ekspertów – reporterów, historyków, a nawet wspomnień polityków czy zwyczajnych mieszkańców strefy obecnych działań wojennych. Dowiemy się z nich o wiele więcej niż z często skrótowych wiadomości w telewizji, radiu czy na portalach informacyjnych.
W 2023 roku ukazała się monumentalna książka Konstantego Geberta Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela. We wcześniejszych latach mogliśmy cieszyć się kolejnymi reportażami z regionu niedawno zmarłego Pawła Smoleńskiego. Na Publio znajdziecie też sporo biografii i historycznych książek o Izraelu i Autonomii Palestyńskiej. Poniżej polecamy kilka tytułów, na które naszym zdaniem szczególnie warto zwrócić uwagę, jeśli chcecie lepiej zrozumieć konflikt izraelsko-palestyński. Bardzo zawiły, bo stawką w nim jest prawo do ziemi i jej zasobów, wolności, własnej religii… A stron zainteresowanych jego rozwiązaniem (lub nie) jest o wiele więcej niż dwie, czyli Izrael i Palestyna.
Zespół Publio poleca książki o Izraelu i Strefie Gazy
Małgosia:
-
Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela Konstanty Gebert, Wydawnictwo Agora
Absolutnie rewelacyjna książka o historii Izraela – historii niezwykle skomplikowanej, a jednak tak przedstawionej, że odnajdą się w niej nie tylko ci, którzy tę historię znają, ale i ci, którzy dopiero chcieliby ją poznać. Czy to książka-laurka dla Izraela, z dobrymi Żydami i tymi złymi Arabami? Nie – bo przecież świat, a zwłaszcza historia, nie jest nigdy czarno-biała, ma sporo odcieni szarości i te Konstanty Gebert świetnie przedstawił. W papierze ta książka ma ponad 800 stron – co pewnie nie powinno dziwić, bo wszak nie da się zmieścić skomplikowanej izraelskiej historii na stu czy dwustu stronach. Historii fascynującej, ale jednocześnie uwikłanej w nieustanne wojny, które zwykłe życie izraelsko-palestyńskie zmieniają w ludzkie dramaty i tragedie. Czytajcie, jeśli chcecie spróbować zrozumieć, co dziś dzieje się na Bliskim Wschodzie.
Zobacz ebook Pokój z widokiem na wojnę >>
Jak konflikt izraelsko-palestyński wygląda od strony palestyńskiej? Rozbudowa kolejnych osiedli izraelskich, nakazy eksmisji, wyburzenia palestyńskich budynków – to codzienność zwykłych Palestyńczyków, którzy dziś czują się pozbawieni swojego miejsca na świecie. Rozmowy pokojowe toczą się od wielu lat – w proces pokojowy zaangażowana jest społeczność międzynarodowa, a i tak raz za razem jest on przerywany zaostrzeniem konfliktu. Czy w ogóle możliwe jest jeszcze rozwiązanie tego konfliktu z poszanowaniem praw człowieka i bez takiego rozlewu krwi, jaki obserwujemy dziś z przerażeniem z ekranów telewizorów? Trudna przeszłość obu narodów wpływa na złożoność tego konfliktu – i tak, z naszej europejskiej perspektywy czasem trudno zrozumieć ten konflikt i jego źródła. Może te trzy rozmowy pozwolą lepiej zrozumieć to, co mają w sercu zwykli Palestyńczycy.
-
Mosad: najważniejsze misje izraelskich tajnych służb Michael Bar-Zohar, Nissim Mishal, Dom Wydawniczy REBIS
Izrael słynie nie tylko z jednej z najnowocześniejszych i doskonale zorganizowanej – dziś niemalże legendarnej – armii na świecie, ale również ze swoich służb specjalnych, które jako jedne z nielicznych tego typu formacji można w dalszym ciągu określać jako „tajne”. Ich charakter i sposób działania najlepiej poznacie z książki opisującej najbardziej spektakularne operacje z kilkudziesięcioletniej historii, najczęściej przeprowadzone poza granicami samego Izraela. Książki, którą czasem czyta się jak doskonały thriller polityczny – a to przecież lektura, w której zgromadzono masę dokumentów i wypowiedzi, żadna fikcja, choć naprawdę łatwo o tym zapomnieć. Pokazuje ona, że MOSAD to rzeczywiście służba specjalna tak samo skuteczna, jak nadal tajna.
Agnieszka:
-
Reportaże o Izraelu i Palestynie Pawła Smoleńskiego
Paweł Smoleński na Bliski Wschód wracał regularnie. A owocem tych podróży było kilka książek o Izraelu. Jedną z ciekawszych jest na pewno ebook Izrael już nie frunie – reportaż z 2006 roku, wyróżniony Nagrodą im. Beaty Pawlak – który mimo upływu lat nadal warto przeczytać. Pawłowi Smoleńskiemu świetnie udało się bowiem w tej książce uchwycić nastroje Izraelczyków przed planowaną ewakuacją osadników z Gazy. Na ebook składa się ponad 20 reportaży, i nawet jeśli większość z nich pokazuje sytuację z perspektywy Izraelczyków, nie zabrakło również spojrzenia drugiej, palestyńskiej strony. Co ważne, autorowi udało się zachować bezstronność w opisie konfliktu między tymi obiema stronami.
Książka co prawda opisuje tylko pewien rozdział w zawiłej historii Bliskiego Wschodu – ale jest to bardzo ważny element tej skomplikowanej układanki, rzucający sporo światła na wydarzenia rozgrywające się dziś na ziemi Izraela.
Zobacz ebook Izrael już nie frunie >>
W 2014 roku, również w wydawnictwie Czarne, ukazały się Oczy zasypane piaskiem. Reportaż opowiada o kolejnym rozdziale konfliktu na linii Izrael – Palestyna. Z tego ebooka dowiecie się więcej o tym, jak kilka lat temu wyglądało życie w Autonomii Palestyńskiej (w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu). I do czego prowadzą relacje oparte na obustronnym lęku i budowaniu muru (kulturowego, religijnego i jak najbardziej materialnego, który otoczył tereny zamieszkane przez Palestyńczyków).
Inne książki Pawła Smoleńskiego z mnóstwem informacji o tym zapalnym regionie (głównie o Izraelu, ale o Palestynie także coś się w nich znajdzie) to: Balagan. Alfabet izraelski, Wieje szarkija. Beduini z Pustyni Negew (w której autor pokazuje, że na scenie tego bliskowschodniego teatru występuje więcej aktorów, niż nam się wydaje z naszej europejskiej perspektywy) i Wnuki Jozuego.
Zobacz ebook Oczy zasypane piaskiem >>
-
Historia Gazy Jean-Pierre Filiu, Wydawnictwo Akademickie Dialog
To dosyć trudna, napisana akademickim językiem książka, ale też… jedna z niewielu pozycji na polskim rynku, która skupia się głównie na Gazie – zarówno tej historycznej (od czasu zakończenia II wojny światowej), jak i tej współczesnej, zmienionej de facto w getto dla Palestyńczyków. Jeśli więc jesteście bardziej zainteresowani historią polityczną Palestyny i Izraela, niż losami pojedynczych ludzi; nie przeszkadza Wam przy tym mnogość dat i nazw własnych, to będzie pozycja dla Was.
Mirek:
-
Historia Żydów od 1000 r. p.n.e. do 1492 r. n.e. Simon Schama, Wydawnictwo Poznańskie
Historia Żydów od 1000 r. p.n.e. do 1492 r. n.e. autorstwa Simona Schama to niezwykłe spojrzenie na losy narodu wybranego. Autor odrzuca tradycyjną chronologię, zamiast tego prezentując barwną mozaikę życiorysów i społeczności, które kształtowały historię Żydów przez okres ponad tysiąca lat.
Zamiast suchych faktów, czytamy pełne pasji opowieści o Żydach różnych czasów i miejsc. Autor sięga po listy i korespondencje, które ocalały na papirusie, tabliczkach glinianych czy pergaminie, tworząc historię Żydów poprzez ich własne słowa. Książka rozpoczyna się od społeczności żydowskiej w starożytnym Egipcie i prowadzi czytelnika przez różne epoki, aż do czasów wypędzenia Żydów z Półwyspu Iberyjskiego.
Simon Schama unika utartych szlaków, pokazując czytelnikowi historię Żydów jako zbiór fascynujących historii jednostkowych losów i społeczności. To nie tylko podróż przez czas, ale także spojrzenie na tożsamość, trwanie i przemiany narodu żydowskiego w obliczu zmieniającego się świata. Dzięki Historii Żydów… możemy lepiej zrozumieć złożoną i bogatą kulturę żydowską, a także jej wpływ na rozwój cywilizacji europejskiej.
Zobacz ebook Historia Żydów >>
Oczywiście przedstawione przez nas tytuły to tylko część książek na temat konfliktu izraelsko-palestyńskiego i w ogóle historii regionu, które mamy w ofercie. Jeszcze więcej znajdziecie w Publio.