Zwycięzcę Nagrody NIKE 2024 poznamy 6 października. Dużym wyróżnieniem dla polskich pisarzy i pisarek jest jednak już samo znalezienie się w finale konkursu – zdecydowanie najbardziej prestiżowego, jeśli chodzi o literaturę wydawaną w naszym kraju. Kto więc będzie miał szansę wygrać w tym roku? Wśród nominowanych książek znalazło się zaskakująco dużo poezji…
Zwycięzca lub zwyciężczyni Nagrody NIKE 2024 otrzymają 6 października statuetkę oraz 100 tys. zł. Gala wręczenia nagrody jak zwykle odbędzie się w gmachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
W zeszłym roku laureatką nagrody głównej została Zyta Rudzka za powieść Ten się śmieje, kto ma zęby. Nagrodę Literacką NIKE Czytelników otrzymał zaś Grzegorz Piątek za książkę Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939.
Kto dołączy do grona zwycięzców w tym roku?
Siedmioro finalistów Nagrody NIKE 2024
Do Nagrody NIKE nominowane są książki wydane w Polsce w roku poprzednim. Laureata lub laureatkę wybiera jury. W 2024 roku zasiadają w nim: Krzysztof Siwczyk jako przewodniczący, Witold Bereś, Marek Beylin, Justyna Jaworska, Maria Anna Potocka, Radosław Romaniuk, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska, Maria Topczewska oraz Maria Zmarz-Koczanowicz.
Wśród finalistów Nagrody NIKE 2024, których nazwiska poznaliśmy na początku września, znajduje się spore grono poetyckie (choć nie wszyscy zostali nominowani za książki liryczne). To tym bardziej zaskakujące, że w ostatnich latach uwaga czytelników była skierowana zdecydowanie bardziej w stronę literatury faktu. Znakiem tego są nie tylko listy bestsellerów, lecz także Nagroda Literacka NIKE Czytelników – od kilku lat w tej kategorii wygrywały reportaże i eseje.
Na krótkiej liście nominowanych do nagrody znaleźli się zatem:
-
Marzanna B. Kielar za tom poetycki Wilki (wyd. Znak)
W poezji Marzanny Bogumiły Kielar z tego tomu spotkają się dzika natura i historia – obie opowiedziane niezwykle zmysłowym językiem. Na stronie wydawcy przeczytamy o książce:
W tym rozchybotanym i niepewnym uniwersum szczególne miejsce zajmuje niespokojna i niezaspokojona natura. Wędrówki żurawi i dzikich gęsi rezonują z ruchem, który odbywa się w naziemnym, ludzkim świecie: przemarszem wojsk, wywózkami, przesiedleniami. Pod dom podchodzą wygłodniałe wilki. Świat przyrody fascynuje i napawa lękiem, w rytmiczny sposób pulsuje i obumiera. To poezja zmysłowa i konkretna, która pozwala wybrzmieć zapomnianym głosom. W tych głosach odradza się pamięć.
-
Urszula Kozioł za tom poetycki Raptularz (Państwowy Instytut Wydawniczy)
Jedna z najwybitniejszych polskich poetek została nominowana do Nagrody NIKE już po raz piąty. W tomie Raptularz opowiada o pięknie, ale i kruchości codzienności, nostalgii za minionymi wydarzeniami i pamięci. Wszystko to w eleganckiej, charakterystycznej dla poetki formie.
Ten tytuł niestety nie jest dostępny w formie ebooka w Publio.
-
Małgorzata Lebda za powieść Łakome (wyd. Znak)
Powieść Małgorzaty Lebdy kojarzonej do tej pory z poezją to lektura na granicy gatunków. Coś dla siebie znajdą tutaj zarówno wielbiciele epiki, jak i liryki. Przede wszystkim język, ale również historie tworzące tę opowieść o chorobie, więziach rodzinnych i porządku natury.
-
Cezary Łazarewicz za reportaż Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa (wyd. Czytelnik)
Reporter ma już na swoim koncie Nagrodę NIKE 2017 za tytuł Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka. W książce Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa przygląda się innej zbrodni z czasów PRL-u. Bardziej zagadkowej, która przez lata stała się niemalże legendą.
Marcin Meller napisał o tej książce:
Czytałem ze ściśniętym sercem i wypiekami na twarzy. Z podziwem dla pisarskiego kunsztu autora, precyzyjnej kompozycji jego opowieści, sposobu, w jaki pokazuje postawionych w niemożliwej sytuacji i targanych skrajnymi emocjami bohaterów. Jak łączy dystans reportera śledczego z wrażliwością człowieka pochylającego się nad skomplikowanymi ludzkimi motywacjami i wyborami. Pod piórem Cezarego Łazarewicza jeden z mitów założycielskich współczesnej Polski staje się niesamowitą historią o przyjaźni, zdradzie, młodości, śmierci, pragnieniu wolności i przeznaczeniu. To zarazem kryminał, thriller i opowieść o naszym kraju.
|
|
|
-
Piotr Paziński za esej Przebierańcy w nicości (wyd. Nisza)
Jak mówi podtytuł książki, Rzecz o malarstwie Witolda Wojtkiewicza, to zbiór tekstów poświęconych malarzowi polskiego modernizmu – obrazom pozostałym po przedwcześnie zmarłym artyście oraz jego ideom. Wydawnictwo Nisza przedstawia książkę następująco:
Punktem wyjścia dla dwóch części książki „Przebierańcy w nicości”, zatytułowanych „Arkadia” i „Arlekinada”, są rozważania wybitnych humanistów i znawców twórczości Wojtkiewicza: Jerzego Ficowskiego i Wiesława Juszczaka. Autor podejmuje twórczą z nimi dyskusję, ukazując ich sposób interpretowania dzieła Wojtkiewicza i proponując odczytanie własne. Stąd tytuły ogniw: otwierająca dyptyk „Arkadia” (z Ficowskim jako patronem) podejmuje temat utraty dzieciństwa i wygnania z mitu, dziecięcych póz i figur, tudzież przygotowań do „teatru życia”, który stanowi temat przewodni „Arlekinady” (z Juszczakiem jako patronem), eseju metafizycznego o malarstwie, teatrze i sztuce pozoru. Tytuł książki, „Przebierańcy w nicości”, jest parafrazą poetyckiego komentarza Wisławy Szymborskiej, odwołuje się do zgłębianego z górą sto lat temu przez Wojtkiewicza, ale wciąż aktualnego zjawiska – społeczeństwa spektaklu.
Zobacz ebook Przebierańcy w nicości >>
-
Andrzej Sosnowski za esej Elementaże (1&2) (Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza)
Kolejny poeta wśród finalistów – choć, podobnie jak Małgorzata Leda, nominowany za książkę prozatorską. Elementaże (1&2) to autobiograficzny esej, w którym Andrzej Sosnowski wraca m.in. do lat dzieciństwa.
Książka niestety nie jest dostępna w wersji ebooka w naszej księgarni.
-
Michał Witkowski za książkę Autobiografia (wyd. Znak Literanova)
To już piąta nominacja Michała Witkowskiego do Nagrody NIKE, choć do finału udało mu się dotrzeć tylko raz, z powieścią Lubiewo. Znany tyleż ze świetnych książek, ile z kontrowersyjnych wypowiedzi autor opowiada o piętnastu pierwszych latach swojego życia – a jest mistrzem autokreacji i tworzenia barwnych opowieści, nawet jeśli rozgrywają się u schyłku szarego PRL-u.
|
|
|
Dla kogo NIKE Czytelników 2024?
Swoją nagrodę – podobnie jak w poprzednich latach – przyznają również Czytelnicy. Wystarczy zagłosować w plebiscycie „Gazety Wyborczej” na najlepszy tytuł z finałowej siódemki. Jeśli oddanie głosu to dla Was za mało, możecie również napisać recenzję jednej z siedmiu nominowanych książek. Macie wtedy szansę wygrać voucher na wycieczkę o wartości 5 tys. złotych.
Szczegóły Plebiscytu NIKE Czytelników znajdziecie na stronie wyborcza.pl >> Tam również oddacie swój głos.
Kto dołączy w tym roku do zwycięzców? Z pewnością w najbliższym czasie nikomu nie uda się dogonić Olgi Tokarczuk, która NIKE Czytelników zdobyła aż pięć razy (jest też dwukrotną laureatką głównej nagrody za Biegunów i Księgi Jakubowe). Choć nie jest jedyną osobą, której udało się zdobyć oba wyróżnienia na raz – wśród „podwójnych” laureatów znaleźli się m.in. Mariusz Szczygieł, Zbigniew Rokita i Jerzy Pilch.
Długa lista książek nominowanych do Nagrody Literackiej NIKE 2024
Oprócz wymienionych powyżej na długiej liście książek nominowanych do Nagrody NIKE 2024, ogłoszonej w czerwcu, znaleźli się także:
- Marta Abramowicz, Irlandia wstaje z kolan (Wyd. Krytyki Politycznej)
- Mikołaj Grynberg, Jezus umarł w Polsce (Wyd. Agora)
- Genowefa Jakubowska-Fijałkowska, Wiwisekcja (Wyd. Instytut Mikołowski)
- Natalia Judzińska, Po lewej stronie sali (Wyd. Krytyki Politycznej)
- Aleksander Kaczorowski, Babel. Człowiek bez losu (wyd. Czarne)
- Barbara Klicka, Reneta (W.A.B.)
- Joanna Kuciel-Frydryszak, Chłopki. Opowieść o naszych babkach (wyd. Marginesy)
- Ewa Lipska, Wariacje Geldbergowskie (Wydawnictwo Literackie)
- Renata Lis, Moja ukochana i ja (Wydawnictwo Literackie)
- Dorota Masłowska, Mam tak samo jak ty (Wydawnictwo Literackie)
- Anna Nasiłowska, Mrożek. Biografia (Wydawnictwo Literackie)
- Ishbel Szatrawska, Toń (wyd. Cyranka)
- Marek Węcowski, Tu jest Grecja. Antyk na nasze czasy (wyd. Iskry)
red.