Tytułowego bohatera – lekarza, poetę, człowieka o wielkim sercu – porywa fala przetaczająca się przez Rosję: I wojna światowa, rewolucja lutowa i październikowa, wojna domowa. Jurij Żywago, w pełni świadomy upadku ładu społecznego i moralnego, zachowuje jednak wewnętrzną wolność.
Borys Pasternak (1890–1960), wybitny rosyjski prozaik i poeta, uważał „Doktora Żywago” za dzieło swego życia. Powieść po raz pierwszy ukazała się we Włoszech w 1957 roku, przemycona ze Związku Radzieckiego na Zachód w maszynopisie. I choć rok później uhonorowano ją Nagrodą Nobla, pod naciskiem władz i w wyniku ostracyzmu spowodowanego zarzutem „nieprawomyślności”, autor zrezygnował z jej przyjęcia. W ZSRR po raz pierwszy ukazała się legalnie dopiero w roku 1988, w PRL także była książką zakazaną.
