Pisarka, publicystka, działaczka społeczna, z domu Pawłowska. Pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej. Początkowo kształciła się w domu, potem pobierała lekcje na pensji sióstr sakramentek w Warszawie. W wieku 17 lat została wydana za mąż za Piotra Orzeszkę. Małżeństwo nie było szczęśliwe, a przyszła autorka poczytnych powieści pozytywistycznych skupiła się na działalności społecznej – m.in. krzewiła oświatę wśród chłopów. Zaangażowała się też w pomoc powstańcom styczniowym: była łączniczką, dostarczała im żywność, ukrywała Romualda Traugutta. Działania pisarki doprowadziły do tego, że po klęsce powstania skonfiskowano majątek jej męża, a jego samego zesłano do guberni permskiej. Orzeszkowa wróciła wtedy do Miłkowszczyzny, którą po kilku latach z powodu kłopotów finansowych sprzedała i przeniosła się do Grodna. W tym samym czasie za cenę kilku tysięcy rubli udało jej się uzyskać rozwód z mężem. W latach 1879–82 przebywała w Wilnie. Była współwłaścicielką księgarni wydawniczej drukującej książki, kalendarze i pismo humorystyczne. Ta działalność znowu zwróciła na nią uwagę władz, czego skutkiem był przymusowy powrót do Grodna. W 1894 r., po wielu latach znajomości, poślubiła Stanisława Nahorskiego.
Idee pozytywizmu, które pisarka wcielała w życie, propagowała także na kartach swoich książek i w artykułach prasowych. Podejmowała w nich tematykę patriotyzmu, często w zawoalowany sposób przywoływała wydarzenia powstania styczniowego, nie pomijała też problemów polskiej wsi, takich jak uwłaszczenie chłopów i ich niedostateczny dostęp do edukacji („Dziurdziowie”), a także kwestii żydowskiej („Meir Ezofowicz”) oraz emancypacji kobiet („Marta”). Do jej najlepszych utworów należą powieści „Nad Niemnem” (1887) i „Cham” (1888). W 1906 r. autorka otrzymała Nagrodę im. F. Kochmana.