Amerykański powieściopisarz. Urodzony w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, syn sędziego i członka Kongresu Stanów Zjednoczonych. W wieku 14 lat rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Yale. W 1806 r. relegowano go z uczelni za złe zachowanie. Wstąpił wówczas do marynarki wojennej, w której dosłużył się stopnia oficera. Ze służby zrezygnował w 1811 r., po ślubie z Susan De Lancy. Osiadł w hrabstwie Westchester. W 1826 r. wyjechał wraz z rodziną do Europy, gdzie został do 1833 r. Mieszkał w tym czasie m.in. w Paryżu.
Przez lata udzielał się zarówno w życiu politycznym kraju, jak i kulturalnym. Był założycielem Bread and Cheese Club, do którego należeli m.in. poeci Fitz-Greene Halleck i William Cullen Bryant oraz sędzia James Kent.
Debiutem literackim Coopera była niezbyt udana powieść „Ostrożność” z 1820 r. Opublikowany rok później historyczny „Szpieg” spodobał się czytelnikom dużo bardziej. Największą sławę przyniósł pisarzowi cykl o przygodach trapera Nataniela Bumppo, znany w Polsce jako „Pięcioksiąg Przygód Sokolego Oka” (oryginalna nazwa: „Opowieści Skórzanej Pończochy”). Wśród należących do niego tomów są m.in.: „Ostatni Mohikanin” (1826) i „Preria” (1927). Oprócz literatury indiańskiej Cooper pisał również powieści marynistyczne. Najbardziej znaną z nich jest „Czerwony korsarz” z 1827 r.
Dorobek pisarza liczy ponad 60 książek.