Filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny. Twórca marksizmu, współzałożyciel Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (I Międzynarodówki). Pochodził z rodziny żydowskiej, która dla uniknięcia prześladowań antysemickich przeszła na luteranizm. Studiował prawo na uniwersytetach w Bonn i Berlinie, gdzie przystąpił do grupy lewicowych heglistów. Zaczął się interesować filozofią i historią, doktoryzował się na uniwersytecie w Jenie w 1840 r. Dwa lata później został redaktorem naczelnym opozycyjnego pisma „Gazeta Reńska” („Rheinische Zeitung”), które wkrótce zamknięto. W 1843 r. poślubił Jenny von Westphalen i przeniósł się do Paryża. Tam zajął się tworzeniem teorii humanizmu socjalistycznego. W 1844 r. poznał Fryderyka Engelsa, późniejszego przyjaciela i głównego współpracownika, współautora idei komunistycznych. W związku z działaniami rewolucyjnymi często zmuszony był do zmiany miejsca pobytu. Po wydaleniu z Paryża, przebywał w Brukseli, potem znów w Paryżu, a następnie w Kolonii. Ostatecznie osiadł w Londynie.
Wraz z Engelsem opracował tezy materializmu historycznego. Pisał do europejskich gazet, publikował kolejne prace teoretyczne. Zaangażował się w tworzenie Związku Komunistów, stworzył z Engelsem program tego związku (1848, Manifest partii komunistycznej) – zawierał on idee rozwiniętego materializmu, dialektyki, walki klas i przypisywał proletariatowi rewolucyjny potencjał. W 1864 r. współtworzył Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, tzw. I Międzynarodówkę.
Zdołał ukończyć tylko pierwszy tom swego najważniejszego dzieła – „Kapitału”. Dwa pozostałe zostały wydane po jego śmierci przez Engelsa na podstawie zgromadzonych przez niego zapisków.