„Kordian” to arcydzieło polskiego romantyzmu, dramat o spisku i powstaniu listopadowym, choć jego akcja nie dzieje się podczas zrywu narodowowyzwoleńczego z 1831 r. Powstał jako pierwsza część nigdy nieukończonej trylogii.
Tytułowy bohater utworu ucieleśnia losy pokolenia powstańczego. Urodzony już w niewoli, marzący o jej zniesieniu, miota się w poszukiwaniu właściwej dla siebie drogi. W dramacie widoczna jest walka między szacunkiem dla legalizmu i wstrętem do spiskowania a chęcią działania, choćby i straceńczą. Ostatecznie Słowacki słowami Kordiana „Polska Winkelriedem narodów” skłania się ku aktywności i czynowi, rozprawiając się z mesjanizmem Mickiewicza poprzez zakwestionowanie cierpienia jako najwyższej wartości narodu pozbawionego niezależności.
Pragnienie czynu Kordiana, jego zdecydowanie i determinacja poległy jednak w walce z nim samym, jego wewnętrznymi, osadzonymi głęboko w psychice, lękami i zahamowaniami. Fascynująca jest dwoistość postaci głównego bohatera, który tak głęboko wierzy w swoją wyjątkowość, że pragnie tylko przywództwa, a gdy go nie otrzymuje, podejmuje indywidualne działanie i ponosi klęskę. Pozostaje pytanie, czy musiało tak właśnie się stać. Jest to jednocześnie refleksja poety nad przyczynami klęski powstania.
Warto ten dramat poznać nie tylko po, by rozumieć, skąd się wziął w języku potocznym zwrot „jaskółczy niepokój” czy co mówił Kordian na szczycie Mont Blanc. Lecz przede wszystkim po to, by rozpoznać w sobie szlachetne porywy, jeśli nadejdą, i nie przejść nad nimi zbyt szybko do porządku dziennego.