Wraz z klęską powstania styczniowego i zawiedzionymi nadziejami Polaków na odzyskanie niepodległości zakończyła się epoka, w której za ideał wyrażania myśli i poglądów uznawano poezję romantyczną. Idealistyczne postawy nie przystawały już do rzeczywistości 2. połowy XIX w. Rozgoryczone społeczeństwo zwróciło się więc ku kwestiom takim jak praca organiczna, edukacja, sytuacja społeczna kobiet czy stosunek do innych nacji. One właśnie stały się najczęstszymi tematami pozytywistycznych utworów. A najlepszą formą ich ukazania okazała się nowela – łatwa w odbiorze i jednoznacznie przedstawiająca opisywany świat. Zło nazywała złem, dobro – dobrem.
Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz w tej właśnie formie wypowiedzi literackiej osiągnęli mistrzostwo. „Gloria victis”, „Dym”, „Mendel gdański”, „Antek”, „Kamizelka”, „Janko Muzykant” czy „Latarnik” są tego najlepszym przykładem. Utwory te nie tylko tworzą kanon literatury, który po prostu wypada znać. Pozwalają też zobaczyć, co zajmowało niegdyś polskich pisarzy, i sprawdzić, jak bardzo świat zmienił się od 2. połowy XIX stulecia.
Obecne wydanie zawiera opracowanie lektur zgodne z podstawą programową. W książce zostały wyróżnione ważne cytaty potrzebne w czasie szkolnej pracy nad poszczególnymi nowelami, a także streszczenie ułatwiające ich interpretację. Ponadto w opracowaniu znajdziemy plan wydarzeń porządkujący przebieg akcji, wzory wypowiedzi i prac pisemnych według klucza egzaminacyjnego, pytania sprawdzające wiedzę na temat lektur oraz informacje o odniesieniach kulturowych.
