Wybitny utwór literacki jednego z najważniejszych polskich przedstawicieli epoki renesansu. „Krótka rozprawa...” to dialog pełen celnej ironii, werwy satyrycznej, a przede wszystkim nieodpartego komiz...
Nieraz analizowano na kartach dzieł literackich zalety i przywary polskiego narodu. Wersja Mikołaja Reja, zaskakująca również dziś celną ironią, to wyjątkowy dokument świadomości człowieka XVI w.