Po upadku systemu stalinowskiego w Polsce Zbigniew Pełczyński, jako jeden z pierwszych, opisywał pojawianie się elementów pluralizmu politycznego w jednopartyjnym systemie władzy, początkowo głównie za sprawą Kościoła katolickiego, potem przyjmujące pełniejszą postać „opozycji demokratycznej“ i osiągające kulminację w powstaniu NZSS „Solidarność”. Zdaniem autora stan wojenny i jego następstwa nie były zdolne zatrzymać na dłużej procesu pluralizacji. W wykładzie „The Polish Road from Communism” wygłoszonym w Oksfordzie latem 1982 r. wybitny uczony przewidział – na podstawie analizy głównych trendów społecznych i ustrojowych w PRL-u – nieunikniony koniec komunizmu w jego tradycyjnej postaci.
Profesor Zbigniew Pełczyński, zdumiony i uszczęśliwiony pokojowym przejęciem władzy przez siły opozycyjne w 1989 r., od samego początku dostrzegał jednak wiele przeszkód na drodze do stworzeniu demokratycznego państwa i społeczeństwa obywatelskiego, upatrując ich m.in. w słabym zakorzenieniu wartości demokratycznych w szerokich kręgach społeczeństwa, ucieczce w prywatność, przywiązaniu do państwowo-biurokratycznych procedur i nikłej znajomości nowoczesnych mechanizmów rządzenia, opartych na silnej, lecz odpowiedzialnej władzy wykonawczej.
Książka jest pasjonującą biografią intelektualną uczonego, świadectwem zaangażowania w tworzenie demokracji, a zarazem relacją z historii najnowszej pisaną z punktu widzenia wybitnego politologa i filozofa polityki. To wyjątkowy zbiór artykułów, esejów i prelekcji dotyczących rozkładu komunizmu, w których znać tradycję naukową Uniwersytetu Oksfordzkiego.
