Zbiorowy tom „Wilno literackie na styku kultur” obejmuje przeszło dwuwiecze dziejów dawnej stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jest poszerzeniem o nowe zagadnienia zawartości tomu „Poezja i poeci w Wilnie lat 1920–1940” (Kraków 2003).
Autorzy poszczególnych szkiców w rozmaity sposób ujęli powstające w Wilnie piśmiennictwo i kulturę literacką oraz ukształtowane przez nie mity i toposy. Trafnym określeniem posłużył się Stanisław Uliasz, pisząc o „Wielkim Księstwie Literackim”. „Księstwie” nie tylko polskim, lecz również żydowskim, litewskim, białoruskim i rosyjskim. Wilno było bowiem soczewką skupiającą te wieloimienne nurty.
Podejmując w taki sposób problematykę wileńskiej kultury literackiej, badacze musieli odpowiadać na zasadnicze pytania: jak interpretować owe „styki” kultur i literatur, jak zrekonstruować kulturowy stan rzeczy, wpisany zarówno w zagadnienia wpływów i podobieństw, jak też odrębności i obcości, jak przezwyciężyć wreszcie różne odmiany polonocentrycznej stronniczości i opisać obiektywnie relacje kultur i literatur.
Wilno wielokulturowe i wieloetniczne posiada bowiem ciągle obszary niezagospodarowane. Do niedawna niewiele wiedziano o znaczeniu powstałej w Wilnie literatury żydowskiej. Marginalnie pisano o obecności prężnej grupy literatów litewskich i białoruskich. Niezbędna staje się również refleksja nad różnymi formami regionalizmu wileńskiej literatury. Dlatego badania nad kulturą i literaturą Wilna nabierają szerszych i uniwersalnych znaczeń, odkrywając złożone i nieznane narodowym centrom odrębności, właściwe specyfice pogranicza.