Niniejszy tom zawiera studia stanowiące efekt krytycznego opracowania spuścizny literackiej i publicystycznej z lat 1930–40 wileńskiej grupy Żagary oraz rekonstrukcji jej tła kulturalnego i literackiego. Teksty poszczególnych autorów sytuują żagarystów w różnych kontekstach, np. jako studentów Uniwersytetu Stefana Batorego, członków Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich, katastrofistów, modernistów, humorystów. To w części pierwszej. Część druga zawiera teksty dotyczące m.in. rosyjskich i żydowskich kręgów literackich w międzywojennym Wilnie, które były punktem odniesienia dla grupy Żagary. Część trzecia poświęcona jest najsławniejszemu z żagarystów, Czesławowi Miłoszowi, i jego międzywojennym inspiracjom.
Rozbudowany w czasie badań kontekst historyczny, filozoficzny (katastrofizm europejski), etniczny (związki żagarystów z kulturą litewską, białoruską, żydowską, rosyjską itd.) pozwala na uchwycenie specyficznej atmosfery intelektualnej ówczesnego wielokulturowego i wielojęzycznego Wilna, w której wyrosły twórczość Czesława Miłosza, Jerzego Zagórskiego, Teodora Bujnickiego, Aleksandra Rymkiewicza oraz publicystyka literacka Józefa Maślińskiego.
Książka kontynuuje inicjatywy badawcze, które owocowały tomami opublikowanymi w serii „Biblioteka Literatury Pogranicza” (m.in. „Poezja i poeci w Wilnie lat 1920–1940”, „Wilno literackie na styku kultur”).