Książka poświęcona jest twórczości lirycznej dwóch poetów rówieśników: Leopolda Staffa (1878-1957) i Bolesława Leśmiana (1877-1937). Obaj zostali ukazani jako reprezentanci niepodobnych do siebie postaw artystycznych, które stanowiły ich odpowiedź na kryzys kultury początku XX w. Opozycja Staff – Leśmian nie służy budowaniu trwałych historycznoliterackich konstrukcji, pozwala natomiast dostrzec niuanse polskiego modernizmu. W rozdziałach poświęconych każdemu z twórców pojawia się „nieustanne odniesienie” do twórczości drugiego. Na część ostatnią składają się trzy studia dowodzące łączności między dwiema fazami modernizmu: młodopolską i tą z dwudziestolecia międzywojennego, a poświęcone motywowi odbicia, przemianom elegii oraz poetom debiutującym tuż przed I wojną światową.
Tytułowe zestawienie złotnika i śpiewaka służy konfrontacji dwóch koncepcji tworzenia poetyckiego. U Staffa pojawia się wyobrażenie poezji będącej efektem wyuczonego rzemiosła i opanowanego kunsztu; u Leśmiana poezja to śpiew, którego rytm zgodny jest z „pieśnią bez słów” przenikającą całe istnienie.